In iedere struikelsteen zit een kans

Bloemlezing uit de diaconale morgen op Hoekelum

Ruim 30 diakenen en diaconale vrijwilligers togen op zaterdag 4 oktober naar de Diaconale Morgen op Hoekelum. Een herfstdag, maar regelmatig kriebelde er een lentegevoel: het is niet eenvoudig maar er kunnen nieuwe dingen!

Diaken waar ben je?
De dag werd georganiseerd door SLOA (diaconaal vakantiewerk), Melanchton en de Lutherse Diaconie van Amsterdam. De deelnemers kwamen uit alle windstreken variërend van Zuid-Limburg, Zierikzee, Delft, Kampen tot Lochem.

Thema was ‘Diaken waar ben je?’ naar een chassidisch verhaal van de Joodse theoloog en filosoof Martin Buber. De diakenen gaven er direct na de opening van de dag antwoord op door hun struikelblokken en opstapstenen op te schrijven.
De meestgenoemde struikelblokken: we zijn klein, oud en alleen en er is ‘teveel armoede en onrecht in de wereld’. Daartegenover stonden de opstapstenen met als rode draad de vreugde over concrete activiteiten van mens-tot-mens. Voorbeelden: hand- en spandiensten, adoptiekind in Oeganda, doorstart van het studentenpastoraat in Breda, gezamenlijke maaltijden, contacten in de buurt,  partnerschappen met Lutherse gemeenten in het buitenland en gevangenispastoraat. En een diaken uit Gouda meldt als opstapsteen: na 12 jaar diakenschap heb ik een opvolger!
Tijdens de uitwisseling in kleine groepen luisterden drie ‘adviseurs’ –uit Deventer, Utrecht en Eindhoven- aandachtig mee. Zij gingen vervolgens in een tweede ronde met de diakenen in gesprek.

‘Diaconaat heeft dromers en doorpakkers nodig’
Merei Wagenaar van de protestantse diaconie in Deventer (hervormd, gereformeerd en luthers) vertelde over de opzet van het oecumenisch diaconaal inloopcentrum het Meester Geertshuis. Ze maakte duidelijk hoe diaconale dromen over kerk in de stad uit kunnen komen. Het begon bij een vaag idee, maar werd concreet door partners te zoeken en de inzet van een groepje dromer&doorpakkers. Niet elke gemeente hoeft/kan een Meester Geerts-huis op te zetten, maar het project in Deventer leert wel lessen voor de opzet van een diaconale activiteit. Merei Wagenaar noemde: stel mensen centraal (‘een goed idee bindt mensen’), geld is altijd te vinden, laat je verrassen en heb geduld. Zie ook www.meestergeertshuis.nl.

‘Betrokkenheid gaat via nabijheid’
Een andere groep ging in gesprek met Mieke Labots van het programma Interactief van Kerk in Actie. Partnerschappen – zoals die nu al bestaan - tussen Lutherse gemeenten in Nederland en in bv. Polen (Amsterdam, Zutphen), Roemenië (Breda), Hongarije en Namibië (Eindhoven) blijken te inspireren. Kerk in Actie biedt de mogelijkheid om je te verbinden met partners en projecten (zowel Luthers als niet-Luthers). Als je te klein bent kun je dat samen met andere gemeenten doen. Betrokkenheid kan verdiept worden via het jongerenprogramma Togetthere en ‘Intercultureel Bijbellezen’. Dat gemeenten ook ‘eigen’ projecten in kunnen dienen via Impulsis (www.impulsis.nl) was voor veel diakenen nieuw. ‘Kerk in Actie is voor mij duidelijker en transparanter geworden’ zo meldde een deelnemer.

‘Joachim, hraus, der Heiland ist da!’
Luthers predikant in Eindhoven, ds. Bernadette van Litsenburg, ging met de diakenen in gesprek over het ‘socialistisch’ genoemde programma van Luther versus het naar binnen gericht zijn van veel Nederlandse Lutherse gemeenten. Ze pleitte voor een kerk van binnen naar buiten. Als illustratie van Luthers bewogenheid met de minder bedeelden vertelde Bernadette van Litsenburg een anekdote: ‘Toen een bedelaar hem eens om geld vroeg, aarzelde Luthers niet om de Joachimsthaler (munt) die hij in zijn zak had te geven met de woorden: ‘Joachim, hraus, der Heiland ist da!’.
Een van de eerste beginselen, zo leert Luther, is dat een mens niet moet zoeken en reiken naar verre en vreemde dingen, maar zich door God moet laten gebruiken in de situatie waarin Hij hem stelt: een mens die je ontmoet, een brief die je krijgt, een vraag die je gesteld wordt. Het gaat er dan om om ‘socius’ – makker, maatje - van je naaste te worden.

Ontmoeten en luisteren
Deze Diaconale Morgen had zo opgenomen kunnen worden in de recente Diaconia Consultatie van de LWF (zie www.lutheranworld.org) waar in de boodschap aan de kerken gepleit wordt voor een ‘cultuur van luisteren’. De diakenen en diaconale vrijwilligers oefenden hier in elk geval volop in. Open ogen en oren voor elkaar en de samenleving. Zulks levert mooie wijsheden op. Zoals bijvoorbeeld van de deelnemers uit Zuid-Limburg: in iedere struikelsteen zitten ook kansen! Of zoals een diaken tijdens de afsluitende maaltijd de dag samenvatte: het kan!

Hanne Wilzing.